Khách thập phương khi đến tham quan đình, đền chùa Bình Cách sẽ  bị cuốn hút bởi nét đẹp của những mảnh trạm gỗ, những tấm bia đá, những con giống ghép gốm tài hoa nghệ thuật trang trí nội ngoại thất, mang bóng dáng của nghệ thuật kiến trúc cung đình thời Nguyễn có quy mô rộng lớn, hoành tráng được bảo lưu khá nguyên vẹn.

Từ đường 10, lối rẽ vào xã Đông La, theo con đường rải đá, chừng 3km, du khách sẽ nhận ra thấp thoáng mái đình chùa đền cổ kính với đại môn sừng sững phía Tây nam trên diện tích 6373m2, phía Tây là khu vực đền, phía Nam là khu vực chùa, phía Đông bắc là khu vực đình đã tạo lên một quần thể kiến trúc có phạm vi rộng lớn và hoành tráng nhưng hài hoà, dân dã nơi làng quê yên bình.

                                              Ảnh: Cổng đình

Cho đến nay, cũng chưa xác định chuẩn xác niên đại xây dựng của cụm di tích, chỉ biết rằng, toàn bộ công trình được trùng tu, sửa chữa vào thời Nguyễn, theo dã sử và bia ký, thì ít nhất, đền và chùa Bình Cách được khởi dựng vào thời Trần còn Đình có thể dựng vào thời Lê Trung Hưng.

Đình có kiến trúc chữ nhị có hai toà giải vũ, là một công trình to lớn, cổ kính, hoành tráng bằng gỗ và đá xanh được bảo tồn khá nguyên vẹn các mảng ghép gốm con giống, hoa văn như rồng chầu, rùa đội lá sen, nghê ghé vai đỡ cuốn thư và các mảng trạm tứ quý lồng văn triện, lá lật bong kênh...

                                                                                        Ảnh: Toà Đại bái của Đình

Đền thờ công chúa Chiêu Dung nhà Trần. Đền quay hướng Nam trước mặt là hồ nước xung quanh có tường bao, tắc môn đắp rồng chầu mặt nguyệt, non cạn phong cảnh thật hữu tình đã tạo thế uy linh, cân đối, hài hoà. Kiến trúc đền có ngoại thất và nội thất. Ngoại thất có tiền sảnh hiên chính cung, sảnh hiên tả hữu, toà đại bái, toà ống muống, toà đệ nhị, Nội thất có toà đệ nhất, toà ống muống, toà hậu cung. Tất cả được tạo bởi nghệ thuật tạo hình, ghép gốm, các mảng trạm gỗ khá đẹp, màu sắc hợp lý làm cho giá trị nghệ thuật của đền được gia tăng.

                                                                                                      Ảnh: Mặt trước ngôi Đền

Chùa có kết cấu chữ Đinh, nếu nhìn từ trên xuống, công trình này gồm 9 nóc là một công trình cổ kính mang phong cách kiến trúc Huế .

                                                                                                                   Ảnh: Toàn cảnh ngôi chùa

Quần thể di tích Đình- Đền- Chùa Bình Cách xã Đông Xá là một quần thể kiến trúc thời Nguyễn còn bảo tồn khá nguyên vẹn không chỉ có giá trị về quy mô hoành tráng có tầm cỡ ở Thái Bình, có giá trị về mặt nghệ thuật điêu khắc gỗ đá, đắp nổi, ghép gốm mà còn có nội dung lịch sử quý báu liên quan tới lịch sử của đất nước và lịch sử của Đông Hưng, Thái Bình: Nơi hoạt động của phong trào Cần Vương chống Pháp cuối thế kỷ 19, nơi truy điệu Ngự Sử Phạm Huy Quang, nơi tôn thờ các nghĩa sỹ của phong trào Cần Vương. Đền và Chùa là nơi tu hành và thờ một cung tần nhà Trần- Đó là Chiêu Dung công chúa.

                                                                                                      Ảnh: Những mảng hoa văn đắp nổi tại toà hậu cung của Đình

Ghi nhận giá trị nghệ thuật, giá trị lịch sử và sự bảo tồn của cộng đồng dân cư xã Đông Xá. Bộ Văn hoá Thông tin đã cấp bằng công nhận di tích năm 1993. Đình-Đền- Chùa Bình Cách là di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật.

                                                                   Minh Thu (Sưu tầm và tổng hợp)